خدا دلم هوس آغوشت را کرده

فشار خون چیست؟

فشار خون نشان می‌دهد که قلب برای پمپ‌کردن خون به رگ‌ها چقدر کار می‌کند. فشار خون یکی از چهار علائم اصلی بدن است. علائم حیاتی دیگر عبارت‌اند از: دمای بدن، ضربان قلب و سرعت تنفس.

فشار خون سیستولیک و دیاستولیک

فشار خون با دو رقم متفاوت اندازه‌گیری می‌شود: فشار سیستولیک و فشار دیاستولیک. فشار سیستولیک اولین عدد یا عدد بالایی است و فشار دیاستولیک دومین عدد و عدد پایینی است.

عوامل افزایش موقت فشار خون

بعضی از عواملی که می‌توانند موجب افزایش موقتی فشار خون شوند، عبارت‌اند از:

• استرس؛
• سیگارکشیدن؛
• سرما؛
• ورزش؛
• کافئین؛
• بعضی از داروها.

نکات مهم در اندازه گیری فشار خون

پیش از اندازه گیری فشار خون بهتر است با پزشک مشورت کنید. برای نمونه، ممکن است که پزشک توصیه کند که فشار خون‌تان را در شرایط زیر اندازه‌گیری کنید:

• قبل یا بعد از مصرف دارویی خاص؛
• در زمان‌های مشخصی در روز؛
• وقتی که استرس یا سرگیجه دارید.

برای افزایش دقت اندازه‌گیری، نکات زیر را به یاد داشته باشید:

• پیش از اندازه‌گیری فشار خون آرام شوید. ۵ تا ۱۰ دقیقه روی صندلی کنار میز استراحت کنید. صاف بنشینید، کمرتان را به صندلی تکیه دهید و پاها را روی هم نیندازید. کف پاها صاف روی زمین باشند. بازو هم‌سطح قلب باشد، ساعدتان را روی میز بگذارید و کف دست رو به‌ بالا باشد.
• مثانه خالی باشد؛ مثانه پر می‌تواند روی نتیجه اثر بگذارد.
• ۳۰ دقیقه پیش از اندازه گیری فشار خون از سیگار کشیدن، نوشیدن یا ورزش‌کردن پرهیز کنید.
• آستین لباستان را بالا بزنید؛ اگر آستین لباستان تنگ است، لباس را دربیاورید.
• اندازه کاف فشار خون باید برای شما مناسب باشد. کاف فشار خون همان کیسه پلاستیکی است که دور بازو بسته می‌شود و هنگام اندازه گیری فشار خون پر و خالی می‌شود. کاف‌ها اندازه‌های متفاوتی دارند، مانند اندازه بچه‌گانه. اگر بازوهای بسیار باریکی دارید، باید از این کاف‌ها استفاده کنید. اندازه کاف باید طوری باشد که وقتی باد آن خالی شده است، به‌راحتی بتوانید یک انگشت را بین بازو و کاف قرار دهید.
• فشار خون را در زمان‌های متفاوتی از روز اندازه‌گیری کنید و زمان دقیق هر اندازه‌گیری را ثبت کنید.
• هربار دست‌کم دو بار فشار خون را اندازه‌گیری کنید تا مطمئن شوید که نتیجه به‌دست‌آمده درست است.
• اندازه‌گیری منظم فشار خون روی یک بازو موجب می‌شود که با بیشترین دقت، فشار خون‌تان را ردگیری کنید.
• دستورات پزشک درمورد زمان و تعداد دفعات اندازه‌گیری فشار خون را اجرا کنید. دفترچه یادداشت کوچکی برای ثبت فشار خون‌تان تهیه کنید و تاریخ، زمان، فشارهای سیستولیک و دیاستولیک را یادداشت کنید. همچنین باید تمام موارد تأثیرگذار بر فشار خون، مانند ورزش و تحرک، غذا یا رویدادهای استرس‌زا را ثبت کنید.

روش‌ها و مراحل گام‌به‌گام اندازه گیری فشار خون

اگر دستگاه فشار خون دستی یا دیجیتالی تهیه کرده‌اید، دستورهای کتابچه راهنما را به‌دقت انجام دهید.

۱. استفاده از دستگاه فشارسنج دستی

دستگاه فشارسنج دستی شامل کاف فشار خون، پمپ هوا و گیج فشارسنج (pressure gauge) است. گیج فشارسنج، صفحه‌ای مدرج و عقربه‌ای است. در صورت امکان از فرد دیگری کمک بگیرید، زیرا استفاده از این روش برای خود فرد دشوار است.

مراحل استفاده از دستگاه فشارسنج دستی

• با فشاردادن ملایم انگشت اشاره و انگشت‌های میانی روی قسمت داخلی و مرکز خم آرنج (جایی که سرخرگ بازویی قرار دارد) نبضتان را پیدا کنید. اگر نمی‌توانید نبضتان را پیدا کنید، سر گوشی پزشکی را در همان محل قرار دهید.
• کاف را دور بازو و روی عضله دوسر قرار دهید و مطمئن شوید که سرِ گوشی پزشکی روی شریان است. ممکن است که برای نشان‌دادن محل قرارگرفتن سر گوشی پزشکی، فلشی روی کاف قرار داشته باشد. لبه پایینی کاف باید حدود ۱ اینچ بالاتر از خم آرنج باشد. از بست پارچه‌ای برای محکم‌کردن کاف استفاده کنید، ولی کاف را خیلی تنگ نکنید.
• گوشی پزشکی را در گوش‌ها قرار دهید. سر گوشی را روی قسمت داخلی چین آرنج و روی شریان اصلی بازو قرار دهید. پیش از استفاده، گوشی را امتحان کنید. برای این کار می‌توانید روی گوشی ضربه بزنید.
• گیج فشارسنج را در دست چپ و پمپ هوا را در دست راست نگه دارید. با چرخاندن پیچ در جهت عقربه ساعت، شیر جریان هوای روی پمپ را ببندید.
• با فشردن پمپ با دست راست، کاف را باد کنید. تا زمانی که گیج حدود ۳۰ میلی‌متر جیوه بالاتر از فشار سیستولیک طبیعی‌تان را نشان دهد، به بادکردن کاف ادامه دهید. در این زمان دیگر نباید صدای نبض را در گوشی بشنوید. (اگر فشار خون طبیعی‌تان را نمی‌دانید، از پزشک بپرسید که چقدر باید کاف را باد کنید.)
• همچنان که نگاهتان به گیج است، به‌آرامی با بازکردن شیر جریان هوا خلاف جهت عقربه ساعت، هوای داخل کاف را خالی کنید. گیج باید با هر ضربان قلب فقط ۲ تا ۳ درجه پایین بیاید.
• به‌دقت گوش دهید تا نخستین صدای نبض را بشنوید. به‌محض شنیدن این صدا به عدد روی گیج دقت کنید. این فشار سیستولیک شماست.
• به‌آرامی به خالی‌کردن باد کاف ادامه دهید. به‌دقت گوش دهید تا زمانی که صدای ضربان قطع شود. به‌محض اینکه صدای نبض قطع شد به عدد روی گیج دقت کنید. این عدد فشار خون دیاستولیک شماست.
• بگذارید هوای کاف کاملا خالی شود.
• باید فشار خون را به‌صورت سیستولیک روی دیاستولیک بنویسید، مانند ۷۵/۱۱۵.‌

اگر بازو را صاف نگه دارید، دقیق‌ترین اندازه‌گیری را خواهید داشت. اگر خیلی سریع باد کاف را خالی کردید یا نتوانستید صدای نبض را بشنوید، فورا کاف را باد نکنید. یک دقیقه صبر کنید و سپس دوباره فشار خونتان را اندازه‌گیری کنید.

۲. استفاده از فشارسنج اتوماتیک

ساده‌ترین راه اندازه گیری فشار خون استفاده از فشارسنج خودکار است. این دستگاه‌ها نمایشگری دیجیتالی دارند که فشار خون را روی صفحه نشان می‌دهد.

انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که برای اندازه گیری فشار خون از فشارسنج بازویی استفاده کنید (نه فشارسنج مچی). به‌علاوه باید دستگاهی باکیفیت بخرید و به خطاها توجه داشته باشید.

مراحل استفاده از فشارسنج اتوماتیک

• کاف را دور بازویتان قرار دهید. لبه پایینی کاف باید حدود ۲٫۵ سانتی‌متر بالاتر از خم آرنج باشد. از بست پارچه‌ای برای محکم‌کردن کاف استفاده کنید، ولی کاف را خیلی تنگ نکنید.
• پمپ را در دست راست نگه دارید.
• دکمه پاور را فشار دهید. تمام نمادهای نمایشگر نمایش داده می‌شوند و سپس عدد صفر نمایان می‌شود؛ این نشان می‌دهد که نمایشگر آماده است.
• با فشردن پمپ با دست راست، کاف را باد کنید. اگر در دستگاه شما کاف به‌طور خودکار باد می‌شود، دکمه استارت را فشار دهید.
• گِیج را نگاه کنید. تا زمانی که گیج ۳۰ میلی‌متر جیوه بالاتر از فشار سیستولیک شما را نشان می‌دهد، به بادکردن کاف ادامه دهید.
• منتطر شنیدن صدای بوق بلندی باشید. این صدا نشان می‌دهد که اندازه‌گیری کامل شده است. به ارقام نمایش‌داده‌شده روی صفحه‌نمایش دقت کنید.
• بگذارید باد کاف خالی شود.

اگر نتوانستید فشار خون دقیق خود را به دست بیاورید، همان لحظه دوباره کاف را باد نکنید. یک دقیقه صبر کنید و سپس اندازه‌گیری را تکرار کنید.

ردگیری فشار خون با ابزارهای جدید

اخیرا برخی اپلیکیشن‌های تلفن همراه ویژه اندروید و IOS‌ به‌صورت رایگان و پولی طراحی شده‌اند که امکانات متفاوتی برای اندازه گیری فشار خون در اختیار شما قرار می‌دهند، مانند وارد‌کردن فشار خون، وزن و قد و ردگیری داروهایی که مصرف می‌کنید. بعضی از این برنامه‌ها نیز از ابزار تجزیه‌وتحلیل آماری و گرافیکی برخوردارند و با استفاده از آنها می‌توانید نمودارها و روندهای اندازه‌گیری فشار خون در طول چند روز یا چند هفته را مشاهده کنید.

آیا اپلیکیشن‌های ردیابی فشار خون قابل‌اعتمادند؟

گرچه برخی اپلیکیشن‌های موبایلی ادعا می‌کنند که می‌توانند بدون استفاده از تجهیزات، فشار خون را بررسی کنند، استفاده از این برنامه‌ها روش دقیق و قابل‌اعتمادی نیست؛ ولی با استفاده از بعضی از برنامه‌ها می‌توانید نتایج فشار خون خود را ردیابی کنید و این کار برای شناسایی الگوهای فشار خون مفید است. پزشک می‌تواند با استفاده از این اطلاعات متوجه شود که آیا به داروهای فشار خون نیاز دارید یا نه.

تفسیر نتیجه اندازه گیری فشار خون

فشار خون از علائم حیاتی بسیار شخصی است که می‌تواند برای هر فرد بسیار متفاوت باشد. برای نمونه، بعضی افراد همیشه فشار خون پایینی دارند، درحالی‌که بعضی دیگر ممکن است که همیشه فشار خون بالایی داشته باشند.

به‌طورکلی فشار خون طبیعی باید کمتر از ۸۰/۱۲۰ باشد. فشار خون به جنسیت، سن، وزن و شرایط پزشکی و بیماری‌های شما بستگی دارد. اگر فشار خون‌تان ۸۰/۱۲۰ یا بیشتر شده است، دو تا پنج دقیقه صبر کنید و دوباره آن را اندازه‌گیری کنید. اگر بازهم فشار خون‌تان بالاست، برای بررسی احتمال پرفشاری خون با پزشکتان صحبت کنید.

نمودار فشار خون

انجمن قلب آمریکا محدوده‌های زیر را برای بزرگسالان سالم توصیه کرده است:

در زمان تعیین دسته‌ای که در آن قرار می‌گیرید، باید به خاطر داشته باشید که باید هر دو رقم سیستولیک و دیاستولیک در محدوده طبیعی باشند تا فشار خونی طبیعی داشته باشید. اگر یکی از این ارقام در یکی از دسته‌های دیگر قرار بگیرد، فشار خونتان در آن دسته قرار خواهد گرفت. برای نمونه، اگر فشار خونتان ۹۲/۱۱۵ باشد، در دسته فشار خون بالای مرحله ۲ قرار خواهید گرفت.