خدا دلم هوس آغوشت را کرده

ایسنا/خراسان رضوی کارگردان پرفرمنس گم گفت: زمانی که روی صحنه اجرا داشتیم، افراد زیادی به من گفته بودند که نباید این ریسک را انجام دهم و اجرای چنین تئاتری در مشهد جواب نمی‌دهد اما من به عنوان کارگردان این کار هیچگاه نترسیدم و به دلیل هنردوست بودن مردم مشهد این ریسک را به جان خریدم.

احسان دبیر شامگاه گذشته، ۱۶ خرداد، در نشست پرسش و پاسخ نمایش گم که در تماشاخانه شمایل مشهد برگزار  شد، در پاسخ به این سوال که چگونه وارد حیطه کارگردانی شد و چرا پرفرمنس گم را انتخاب کرد، اظهار کرد: من کارم را به عنوان بازیگری از سال ۹۰ آغاز کردم و اولین اجرایم در سال ۹۱ به نام «صبح بخیر آقای بال» در جهاد دانشگاهی استات روی صحنه رفت.

وی افزود: طبق هنری که دارم، خیلی دوست داشتم نمایش خودم را امتحان کنم و دنبال چنین فضایی بودم تا بتوانم به عنوان بازیگر خودم را نشان بدهم و بیشتر تجربه بازیگری داشتم تا کارگردانی ولی علاقه زیادی داشتم تا این نمایش را روی صحنه ببرم؛ به این دلیل که بدانیم استفاده درست از بدن چگونه است و به قول معروف شلوغ‌کاری و اتفاقات را فقط روی صحنه نبینیم.

دبیر ادامه داد: زیباترین لحظه بدن زمانی است که حس را به مخاطب انتقال می‌دهد و مخاطب هم لذت می‌برد. برای همین هم عنوان کار را پرفرمنس گذاشتم. شاید سوال پیش بیاید که چرا تئاتر نگذاشتم؟ ما در تئاتر چارچوب‌هایی داریم که نمی‌توانیم از آن فراتر برویم اما در پرفرمنس این مساله وجود ندارد. بازیگر بسیار راحت‌تر است و وانمود کردن را در پرفرمنس نمی‌بینیم.

کارگردان پرفرمنس گم گفت: طی ۱۸ شبی که روی صحنه اجرا داشتیم، افراد زیادی به من گفته بودند که نباید این ریسک را انجام دهم و اجرای چنین تئاتری در مشهد جواب نمی‌دهد اما من به عنوان کارگردان این کار هیچگاه نترسیدم و فروش و پول برایم مهم نبوده است. تنها هدفم این بود که این سبک از اجرا را به مشهد بیاورم؛ با اینکه پیشنهاد شد این تئاتر را در تهران اجرا کنیم اما این پیشنهاد را نپذیرفتم و به دلیل هنردوست بودن مردم مشهد این ریسک را به جان خردیم.

وی افزود: در این چند شب اجرا واقعا بازخوردهای مثبتی داشتیم و بعد از اتمام اجرا، یا خودم یا مخاطبان صحبت می‌کردند و می‌فهمیدم که اساس کار را متوجه می‌شوند اما برای خود تفسیر می‌کردند و این برای من لذت‌بخش بود چوو با اجرای ما ارتباط می‌گرفتند. برخی نیز پس از تماشای اجرا گفتند که در گم خودشان را پیدا کرده‌اند. شنیدن این صحبت‌ها برای من بسیار ارزشمند است.

دبیر تصریح کرد: به نظر من هنر پرفرمنس هنر آکادمیک نیست؛ اگر در ذات من باشد، ناخودآگاه به این سمت کشیده می‌شوم در خیلی از کشورها کارگاه بدن می‌گذارند اما من این کار را نکردم به دلیل این‌که هنوز جا دارد من پُرتر شوم و اگر قرار باشد کارگاهی بگذارم، باید کسی که برای تحصیل می‌آید، من را بشناسد. واقعا اگر ما نتوانیم پرفرمنس را درک کنیم، مدرک دکتری آن را هم که داشته باشیم، باز هم نمی‌توانیم مفهوم را انتقال دهیم.  

وی در پاسخ به این پرسش که در بخش‌هایی از نمایش گم مخاطب هم گم می‌شود و این زنجیره روایت یک جاهایی به یکدیگر وصل نمی‌شود، گفت: قطعا همه صحنه‌های نمایش طبق اصول و منطق بوده و من یک حرکت اضافه به بازیگران نگفته‌ام و حرکاتی که روی صحنه اجرا می‌کنند را از وجود آن‌ها بیرون کشیده‌ام. ما فضا را می‌شکنیم؛ مانند صحنه‌هایی که ناگهان از یک فضای آرامش به یک فضای شلوغ می‌رویم.

وی در خصوص قطع موسیقی در صحنه‌هایی از نمایش  و حس شدن خلاء آن افزود: در این اجرا اصولی داشتم و قصد داشتم مخاطب تشنه بماند. از همین رو برخی از زمان‌ها در اجرا تنفس داده شد.

دبیر با توضیح این‌که این نوع از اجراها اصلا نیازی به نوشتن زیاد ندارد و کل داستان یک خط است، ادامه داد: در دیالوگ‌نگاری ما ترتیب صحنه داریم البته در این سبک کار هم داریم، اصولی که در ذهن من وجود دارد؛ باید توجه داشت که ذره‌ذره حرکات در زبان بدن معنا دارد و من به عنوان کارگردان این معناها را کنار یکدیگر قرار می‌دهم و نتیجه کار تبدیل می‌شود به اجرایی که مخاطب از آن لذت می‌برد؛ به دلیل این‌که بالغ بر میلیون‌ها نشانه غیرکلامی در بدن وجود دارد که شاید خود ما متوجهش نباشیم  ولی من آن‌ها را مانند پازلی در کنار یکدیگر قرار داده‌ام که البته این کار بسیار دشوار است.

کارگردان پرفرمنس گم خاطرنشان کرد: ماهیت پرفرمنس همین است و ما همان حسی را که از اجرا گرفتیم، مربوط به همان لحظه است و ادامه پیدا نمی‌کند. این اتفاق در تئاتر رخ نمی‌دهد.