تهران- ایرنا- عضو سازمان نظام روانشناسی گفت: اگر خواهان دانش آموزان و دانشجویان خلاق و مستقل در آینده هستیم تا بدون وابستگی به خانواده هایشان به شکوفایی برسند، بهتر است خانواده ها به جای اینکه همه کارهای فرزندشان را در کودکی انجام دهند، او را فقط راهنمایی کنند و توانایی های کودکشان را دستکم نگیرند.
خیلی از دبیران، مربیان و معلمان در محیط مدرسه یا دانشگاه و… تجربه تدریس به دانش آموزان یا دانشجویان کم تحمل و وابسته را داشته و دارند. دانش آموزانی بهانه جو که از محیط مدرسه و دانشگاه همان انتظاراتی را می طلبند که در محیط خانه و از جانب خانواده برایشان مهیا بوده است. آستانه تحمل این بچه ها پایین است و با کوچکترین انتقادی از سمت گروه همسالان یا معلم، دلگیر شده و آستانه تحملشان لبریز می شود.
حتی والدین این بچه ها نیز با احتیاط با آنها رفتار کرده و مدام مراقب هستند با بیان موضوعی باعث ناراحتی فرزندشان نشوند. اما هر مادر و پدری آرزوی فرزندی مستقل دارد که از پس چالش های زندگی برآید و با مهارت های حل مساله آشنایی داشته باشد و به جای اینکه در بحران های زندگی از پا درآید، بتواند بهترین راه حل را برای پشت سر گذاشتن آن اتخاذ کند.
خدیجه روشنی عضو سازمان نظام روانشناسی در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا با تاکید بر اینکه داشتن فرزند مستقل یکی از مهم ترین چالش ها و دستاوردها برای والدین است تصریح کرد: تربیت کودکان مستقل و با عزت نفس که بتوانند با چالش های زندگی مواجه شوند، گام مهمی در جهت رشد و پرورش فرزندان محسوب می شود. به همین دلیل والدین باید رفتارهای سالمی داشته باشند زیرا چگونگی برخوردشان با دیگران اهمیت دارد و فرزندان از عملکرد آنها می آموزند.
عضو سازمان نظام روانشناسی با بیان اینکه فقط پدر و مادر شدن مهم نیست و تربیت فرزندان از بچه دار شدن مهم تر است، خاطرنشان کرد: در فرزندپروری اینکه پدر و مادری مسئول باشید، به زمان و فعالیت بیشتری نیاز دارد. در نتیجه لازم است که فرزند خود را در اولویت زندگی خود قرار بدهید. از اصول مهم فرزندپروری هماهنگی فرزندپروری با رشد کودک است. در این حالت کودک در حال رشد است و درنظرگرفتن اینکه افزایش سن چگونه رفتار کودک را تحت تاثیر قرار می دهد، اهمیت دارد.
این روانشناس افزود: برای مثال عملکردی که استقلال کودک ۳ ساله را برای توانایی نه گفتن در همه زمان ها تقویت می کند، همان رفتاری است که او را برای دیگر مسوولیت های زندگی نیز آماده خواهد کرد. همچنین جهش رشد فکری که کودک ۱۴ ساله را در کلاس درس کنجکاو می سازد، به او توانایی مطرح کردن استدلالات خود در بزرگسالی را نیز می دهد.
مدیریت درست کودکان از کودکی
وی اضافه کرد: در نتیجه اگر در جریان فرزندپروری، رفتار کودک خود را در زمان کودکی مدیریت نکنیم، او برای یادگیری در مورد اینکه چگونه خود را در سن بالاتر و زمانی که والدین با او نیستند، مدیریت کند با مشکل مواجه خواهد شد.
روشنی تصریح کرد: قوانینی که فرد در کودکی از عملکرد والدین و دیگران الگوبرداری کرده در شکل دادن قوانین رفتاری وی در دیگر دوره های زندگی اش کمک می کند. برای مثال ایجاد یکسری محدودیت ها به کودک، در ایجاد حس خودکنترلی به وی کمک خواهد کرد. همچنین تشویق به داشتن استقلال نیز در ایجاد حس خودمختاری کودک کمک کننده است.
عضو سازمان نظام روانشناسی با بیان اینکه کودکان به طور طبیعی و ذاتی برای استقلال خود تلاش می کنند، خاطرنشان کرد: بسیاری از والدین این حالت را به اشتباه سرکشی در نظر می گیرند اما واقعیت این است که کودکان برای استقلال خود تلاش می کنند زیرا این حالت بخشی از ماهیت انسان است که می خواهد کنترل رفتار خود را داشته باشد و خودمختاری یکی از نیازهای اولیه زندگی هر شخصی است.
این روانشناس گفت: متاسفانه برخی از والدین وابستگی را در کودکان خود پرورش می دهند. آنها این کار را برای اثبات قدرت شان و کنترل و اجبار آنها انجام می دهند تا از این موضوع که نیروهای غالب زندگی فرزندشان هستند، اطمینان حاصل کنند. به همین دلیل کودکان دستاورد این شیوه زندگی و فرزندپروری، در آینده افرادی وابسته هستند که برای انجام کارهایشان به کمک دیگران نیاز دارند و به تنهایی قادر به انجام کارهای خود نیستند.
روشنی اظهار داشت: حتی شادی آنها نیز به شادی دیگران وابسته است. به این دلیل که هیچ مسوولیتی روی افکار، عواطف و اعمال خود ندارند. تصمیم گیرندگان ضعیفی هستند و در برخورد با دیگران هر کاری را که می توانند انجام می دهند تا عشق و توجه آنها را جلب کنند.
وی ادامه داد: این کودکان برای راضی کردن دیگران، معمولا نیازهای خودشان را نادیده می گیرند. در نتیجه افرادی هستند که آرزوهایشان تحقق نیافته و همیشه بی میل و ناراضی هستند. آنها هرگز با انتظارات زندگی نمی کنند و گاهی برعکس به صورت واکنشی عمل می کنند.
توانایی کودکان را دستکم نگیرید
عضو سازمان نظام روانشناسی بیان کرد: اگر خواهان افزایش خودکفایی در کودکان هستیم تا بدون حضور والدین به خودشکوفایی برسند، بهتر است به جای اینکه کارهایشان را انجام دهیم، فقط آنها را راهنمایی کنیم.
روشنی تاکید کرد: برای مثال والدین در مواقعی که کودک به کمک نیاز دارد به جای اینکه کارها را برایش انجام دهند، با تبدیل کارهای بزرگ به کارهای کوچک و چند مرحله ای به او در انجام آن فعالیت ها کمک کنند. کودک باید احساس کند خودش کار را به انجام رسانده است تا سطح اعتماد به نفس وی و احساس استقلالش افزایش یابد.
عضو سازمان نظام روانشناسی افزود: لازم است والدین، توانایی های کودکان را دستکم نگیرد. برای مثال اگر کودک برای به اتمام رساندن کارهایش به وقت بیشتری نیاز داشت، با صبوری این زمان را در اختیارش قرار دهند یا آنها را برای تصمیم گیری تشویق و کودک را از اشتباه کردن نترسانند. چراکه کودک باید بفهمد و درک کند که اشتباه کردن بخشی از زندگی است.
این روانشناس گفت: به کودک کمک کنید برنامه روزمره خود را بنویسد تا مفهوم مدیریت زمان را درک کرده و به خودکفایی برسد. تلاش های کودک را هر چند کوچک تشویق کنید زیرا تحسین کردن روش های موثری در ایجاد و افزایش خودکفایی در کودک ایجاد می کند. کودک باید درک کند تلاش هایش چه کوچک و چه بزرگ قدر دانسته می شود و والدین باید جلوی دیگران از کارهای او تعریف و تمجید کنند. چراکه این کار باعث عزت نفس و استقلال وی می شود.
وی تصریح کرد: آموزش خودکفایی در سن پایین به کودکان کمک می کند که در بلندمدت رفتارها و هیجانات خود را مدیریت کنند. کودک مستقل مهارت های اجتماعی بهتری دارد و دست به انتخاب های مناسب تری می زند و اگر همه این موارد در فرزندپروری از سوی والدین به درستی انجام شود، در آینده می توانند شاهد موفقیت فرزندشان در زندگی باشند.
روشنی در پایان تاکید کرد: اگر بخواهیم به میزان کارآمدی فرد در آینده واقف شویم، باید آن را در سطح فرزندپروری خانواده جست و جو کنیم.
نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است